Η Κυριακή της Τυρινής

Η εξορία των πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο

 

Η Κυριακή, πριν από την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι γνωστή και ως Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής (Μασλενίτσα, στις ορθόδοξες σλαβικές χώρες).

  Στις Εκκλησίες διαβάζεται, κατά τη Θεία Λειτουργία, η περικοπή του Ευαγγελίου του Ματθαίου (κεφ. στ', 14-21), που αναφέρεται στην αξία της συγχώρεσης και της νηστείας. Αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας ψάλλεται ο κατανυκτικός εσπερινός της συγγνώμης, κατά τον οποίο ιερείς και πιστοί αλληλοασπάζονται, ζητώντας συγχώρεση ο ένας από τον άλλο, ενόψει της επερχόμενης Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

 Η Εκκλησία επιτρέπει στους πιστούς την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, αυγών, ψαριών και ελαιολάδου, απαγορεύει όμως την κρεοφαγία. Από τα κύρια παραδοσιακά φαγητά του τραπεζιού είναι τα μακαρόνια, που συσχετίζονται από τους λαογράφους με τη λατρεία των ψυχών κατά την περίοδο αυτή. Όπως παρατηρεί ο Φαίδων Κουκουλές, αρχικά η λέξη «μακαρώνια» σήμαινε τροπάρια μακαριστικά, αναπαύσιμους μακαρισμούς στις κηδείες ή στα περίδειπνα, στα οποία προσφέρονταν κυρίως ζυμαρικά. 

 Το δείπνο της ημέρας λαμβάνει τη μορφή συνεστίασης μεταξύ συγγενών και φίλων. Στην Κύπρο, οι οικογένειες κάθε χωριού συγκεντρώνονται σ’ ένα ή δύο σπίτια και δειπνούν όλοι μαζί και διασκεδάζουν, ενώ στην Κάρπαθο παλαιότερα όλες οι οικογένειες δειπνούσαν στο σπίτι του προεστού του χωριού τους.

 Στα περισσότερα μέρη το δείπνο της Τυρινής τελειώνει με αβγό και σχετικούς αστεϊσμούς, αλλά και μαντικές παρατηρήσεις. Στη Σύρο, καθώς και σε πολλά άλλα μέρη, κρεμούν ένα αβγό από το ταβάνι και όπως κάθονται όλοι γύρω από το τραπέζι «του δίνουνε μια κουταλιά και φέρνει βόλτα στο τραπέζι και δοκιμάζουνε ο καθένας να το πιάσει με το στόμα του. Με αβγό κλείνομε το στόμα μας για τη Σαρακοστή και τη Λαμπρή πάλι με αβγό το ξανανοίγουμε», παρατηρεί ο Κουκουλές. 

 Με το δείπνο της Κυριακής της Τυρινής κλείνει ένας γαστρονομικός κύκλος, που σχετίζεται με τη χριστιανική θρησκεία και από την επομένη, Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η σωματική και ψυχική προετοιμασία για το Πάσχα, με την αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η σημερινή Κυριακή, αδελφοί μου, αποτελεί την πύλη της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής. 

Ήδη το πρωί ακούσαμε στον όρθρο στο δοξαστικό των αίνων ότι : « τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε. » Η Αγία μας Εκκλησία, ο Κύριος μας καλεί σε έναν αγώνα. Σε αυτόν τον αγώνα θα είναι αφιερωμένος ο λόγος μας σήμερα, στα μέσα με τα οποία διεξάγεται, και στο βραβείο του. 

1. Ο αγώνας.

Ξεκινάμε με αυτή την περίοδο του πνευματικού αγώνα με την συνείδηση, ότι είμαστε αμαρτωλοί. Βάζουμε τη ζωή μας, τις σκέψεις μας, τις επιθυμίες μας τους διαλογισμούς μας κάτω από το θέλημα του Θεού. Φωτίζουμε με το φως της αλήθειας Του και των εντολών Του την ψυχή μας, τη συνείδηση μας, το νου μας. Με τον τρόπο αυτό διαπιστώνουμε πόσο σκοτεινοί είμαστε, πόσο διαφορετικοί από το Θεό πατέρα μας. Διαπιστώνουμε ότι οι εντολές Του και το θέλημά Του είναι κάτι ξένο για μας. Έτσι φαίνεται ο θάνατος, το μίσος, η πλεονεξία, ο θυμός ,η ανηθικότητα, η προσήλωση μας στις ηδονές, η προσκόλληση μας στα υλικά πράγματα, η οργή, ο εγωισμός κυριαρχούν μέσα μας και μας εξουσιάζουν με παντοδυναμία. Η εικόνα του Θεού, αυτό το θείο δημιούργημα που ο Θεός φιλοτέχνησε και το προίκισε με τα δικά του χαρακτηριστικά έχει παραμορφωθεί, έχει εξαφανιστεί. Τίποτε από τις πράξεις μας και τις σκέψεις μας δεν θυμίζει ότι είμαστε οι εικόνες του Θεού. Όλα έχουν καλυφθεί από την αχλύ της αμαρτίας. Μας κυβερνά ο διάβολος διά των παθών μας και της αδυναμίες μας. 

 Και όμως. Όσο φρικτή και αποκρουστική και αν είναι η εικόνα της ψυχής μας εξουσιαζόμενη από τα πάθη, όσο και αν ο ρύπος της αμαρτίας έχει βρωμίσει τα πάντα μέσα μας, δεν έχουν χαθεί όλα. Υπάρχει καιρός και μάλιστα ο Απόστολος σήμερα μας τόνισε « ἰδού, τώρα εἶναι ὁ κατάλληλος καιρός νά ἐκδιώξουμε ἀπό τήν ψυχή μας τά ἔργα τοῦ σκότους καί νά τήν ὁπλίσουμε μέ τά ὄπλα τοῦ φωτός πού εἶναι οἱ ἀρετές. Ἅς εἶναι ἡ συμπεριφορά μας σεμνή, ὄχι συμπόσια καί μεθύσια, ὄχι ἀκολασίες καί ἀσέλγειες, ὄχι ἔριδες καί ζηλοτυπίες ». Ο αγώνας μας είναι να απαλλαγούμε από τα πάθη μας και να ενδυθούμε τον Ιησού Χριστό. Να κατορθώσουμε η ζωή μας να μοιάζει με την ζωή του Χριστού. 

Όλα, οι σκέψεις μας, οι επιθυμίες μας, τα προγράμματα μας να είναι ίδια, όμοια να ταυτίζονται με εκείνα του Χριστού. Κάθε χριστιανός αγωνίζεται αυτόν τον καλόν Αγώνα σε ολόκληρη τη ζωή του εντονότερα όμως κατ αυτή την περίοδο. Αλλά εμείς όχι αγώνα πνευματικό δεν κάνουμε, όχι προσπάθεια δεν καταβάλλουμε για να ομορφύνουμε και να στολίσουμε την ψυχή με τις αρετές, αλλά περισσότερο κυλιόμαστε στο βούρκο της ακολασίας, της μέθης, της ασέλγειας με πρόφαση τις ημέρες αυτές. Ο διάβολος που μας κυβερνά και μας εξουσιάζει, γιατί μη μου πείτε ότι δεν μας εξουσιάζει, έχει κατορθώσει να καταστρέψει και να παραμορφώσει και την σκοπιμότητα αυτών των ημερών. Ενώ θα πρέπει να συγκεντρώνουμε το νου μας, να σκεφτόμαστε τις αμαρτίες μας, να κλαίμε μπροστά στο Θεό, να ζητάμε το έλεος και την συγνώμη του, να τρομάζει με την αιώνια τιμωρία και την κόλαση, εμείς, ω!εμείς, τραγουδάμε και χαιρόμαστε, γλεντάμε και μεθάμε. Πορνεύουμε και ασωτεύουμε ακόμη περισσότερο. Βουτάμε στο βούρκο της αμαρτίας και κυλιόμαστε σαν τα γουρούνια στη λάσπη των παθών. Η τρέλα της αμαρτίας μας έχει ζαλίσει να μη σκεφτόμαστε. Όταν θα συνέλθουμε από την καταστροφική μέθη μας θα είναι πια αργά για μας. Για αυτό, τώρα πρέπει να αγωνιστούμε με γενναιότητα, θέληση, αντοχή. Τώρα που μας βοηθά η Χάρις του Θεού. Τώρα με την ευλογία Του μπορούμε να μεταμορφωθούμε σε λαμπρές εικόνες του. Να ο αγώνας μας. Όσοι τον αγαπάμε θα αγωνιστούμε. Όσοι αγαπάμε τον Θεό θα προσπαθήσουμε. Όσοι θέλουμε να ζήσουμε μαζί Του θα χωρίσουμε από την αμαρτία και τον διάβολο.

2.Τα μέσα. 

 Για να κατορθώσουμε αυτό που επιθυμούμε, την νέκρωση των παθών και το χωρισμό μας από την αμαρτία ο Χριστός έθεσε στη διάθεση μας πολλά μέσα. 

Να μερικά :

 α) νηστεία. Αποχή από το φαγητό, το οποίο πρέπει να είναι λιτό, όσο είναι απαραίτητο για να συντηρηθούμε. Η νηστεία ταπεινώνει το σώμα και δεν επιθυμεί την αμαρτία. Η νηστεία μας βοηθά να ξεκολλήσουμε από τις επιθυμίες των ηδονών και μας στρέφει προς τον Θεό. 

 β) Προσευχή. Με αυτήν προσπαθούμε να συγκεντρώσουν το μυαλό μας να μην ασχολείται με μάταιες υποθέσεις όπως είναι όλα τα γήινα.Να μην τριγυρίζει σε πρόσωπα και πράγματα του κόσμου αυτού. Αλλά με την προσευχή στρέφουμε το νου μας στο Θεό και σκεφτόμαστε μόνο Αυτόν. Σκεφτόμαστε τι έκανε για μας. Πόσο μας αγαπάει. Πόσο μας επιθυμεί. Σκεφτόμαστε τις αμαρτίες μας. Πόσο μας χωρίζουν από Αυτόν. Δοκιμάστε, έτσι αδελφοί μου και θα δείτε πόσο θα ειρηνεύσει ο νους σας και η ψυχή σας και θα αναπαυθεί κοντά στον Θεό. 

 γ)Άσκηση των αρετών. Σε αυτή την περίοδο θα ξαναθυμηθούμε τις εντολές του Θεού και θα αγωνιστούμε να τις εφαρμόσουμε. Θα συγχωρήσουμε όλους όσους που μας ζημίωσαν με κάθε τρόπο. Θα δώσουμε ελεημοσύνη. Δεν θα πούμε ψέματα. Θα εγκρατευθούμε και στην συζυγία. Με κάθε τρόπο θα προσπαθήσουμε να ασκηθούμε στην απόκτηση των αρετών. 

 Κάνοντας όλα αυτά, ίσως σκεφτείτε και ρωτήσετε : μα τι θα γίνει με τη ζωή μας; Τις δουλειές μας; Έχουμε οικογένειες. Δεν θα τα εγκαταλείψουμε. Αλλά και αν τα εγκαταλείψουμε για να προσευχηθούμε, να νηστέψουμε, να συγκρατηθούμε, να εκκλησιαστούμε, να εξομολογηθούμε θα τα φροντίσει ο Θεός. Ο Απόστολος μας είπε σήμερα : « μήν φροντίζετε διά τήν σάρκα γιά νά ἱκανοποιήσετε τίς ἐπιθυμίες της» , για τα άλλα ας εμπιστευθούμε το Θεό. Εκείνος ξέρει τις ανάγκες μας και θα φροντίσει για αυτές. Εξάλλου μας το ζητάει ο ίδιος : « ἐπιρρίψατε ἐπί Κύριον τήν μέριμνά σας καί αὐτός θά σᾶς διαθρέψει »

3.Το βραβείο. 

 Τι θα κερδίσουμε αν όλο αυτό το κάνουμε; Τι άλλο από την ελευθερία μας από τον διάβολο. Θα κερδίσουμε ζωή με τον Χριστό. Αντί αυτών που στερηθήκαμε στη ζωή αυτή, θα απολαύσουμε αιώνια αγαθά, πλούτο δωρεών από τον Θεό. Ανάσταση και χαρά αιώνια Μπορεί με το αδύναμο μυαλό μας να μην καταλαβαίνουμε τι μας υπόσχεται ο Θεός και να μη μας συγκινούν ,αυτό δεν σημαίνει ότι και δεν πρέπει να αγωνιστούμε. Με τον αγώνα θα καταλάβουμε. Τέλος δε ας εμπιστευθούμε στον Θεό δεν μας λέει ψέματα ούτε μας κοροϊδεύει, ούτε θέλει να μας εξαπατήσει. 

 Αδελφοί ,

 Το στάδιον των αρετών άνοιξε.

 Όσοι επιθυμούμε Αγώνα ας εισέλθουμε.